Dit stelt brancheorganisatie Bouwend Nederland in een woensdag verschenen rapport. Niet eerder waren er zo’n concrete cijfers over de Brabantse gevolgen van het stikstofprobleem dat het land al maanden in zijn greep houdt.
Rijk, provincie en gemeenten draaien overuren om de vergunningverlening voor bouwprojecten toch weer op gang te brengen.
“Zij zijn aan zet. Wij blijven net zolang duwen en druk zetten tot alles weer door kan. Het rapport helpt ons daarbij”, zegt Niels Wensing, woordvoerder van Bouwend Nederland.
De provincie maakte dinsdag bekend dat ze boeren wil uitkopen om de stikstofuitstoot terug te dringen en daarmee ruimte te maken voor nieuwe ontwikkelingen.
“Wij juichen alles toe dat helpt om de bouw vlot te trekken. Het is wel eerst zien, dan tevreden zijn.”
Het zijn al idioot hoge cijfers, maar het probleem is waarschijnlijk nog veel groter
Niels Wensing, Woordvoerder Bouwend Nederland
Gedeputeerde Christophe van der Maat kreeg de cijfers woensdag gepresenteerd.
“Het bevestigt het beeld dat we alles uit de kast moeten halen om de vergunningaanvraag weer op gang te brengen”, aldus de provinciebestuurder.
Het is ook hem veel waard om de bouw door te laten gaan. Brabant telt nu ongeveer 1,1 miljoen woningen en wil komende tien jaar in totaal 120.000 woningen bij laten bouwen om de groeiende vraag te benen.
De cijfers van Bouwend Nederland komen voort uit een enquête die de brancheorganisatie afgelopen weken hield onder haar leden. De belangrijkste vraag: hoe word jij getroffen door de stikstofproblematiek? Slechts 821 leden, een vijfde van het totaal, namen de moeite om de enquête in te vullen.
Wensing:
“Het zijn al idioot hoge cijfers, maar het probleem is waarschijnlijk nog veel groter.”
Het rapport leert dat verspreid over heel Brabant minstens 80 projecten worden geraakt. Bouwend Nederland noemt bewust geen namen van projecten of bedrijven, om deze niet nóg verder in de problemen te brengen.
“Als je als bedrijf op zo’n lijst staat, kan dat opdrachtgevers wegjagen.”
In de sector staan bedrijven ook niet in de rij om te vertellen dat ze last hebben van de stikstofstilstand. Het zijn toch vaak ‘ de anderen ’ die hinder ondervinden, blijkt uit gesprekken die Brabants Dagblad afgelopen week voerde met twaalf grote en kleine bouwers.
Woordvoerder Wensing snapt die terughoudendheid wel. De getroffen bouwers hebben het al moeilijk, weet hij.
“Bedrijven bestellen materiaal en reserveren mensen voor opdrachten die in de pijplijn zitten. Als het werk dan stilvalt, hoeft er zeker voor kleine bedrijven niet veel te gebeuren om failliet te gaan.”
Hoewel hij de aantallen gigantisch noemt, staat Wensing niet te kijken over de hoogte van het aantal nieuwbouwwoningen, banen en euro’s die op de tocht staan. ABN Amro becijferde eerder al dat de stikstofstrop de bouwsector komende vijf jaar 14 miljard euro kost.
Woningmarktdeskundige Peter Boelhouwer ziet de cijfers van Bouwend Nederland als indicatie van hoe groot het probleem kán zijn.
De toekomst moet uitwijzen hoe groot het euvel écht is.
“Er heerst een grote onzekerheid, vooral voor grote projecten waarbij het lastiger is om de stikstofuitstoot te compenseren door het saneren van boerenbedrijven. De komende maanden maken mogelijk meer duidelijk over de omvang van het probleem. Gaan gemeenten weer vergunningen verstrekken? Wat doen rechters met bezwaarmakers die de vergunningen aanvechten? Dat is nog heel onduidelijk.”
In de tussentijd zoeken bouwbedrijven zelf ook naar oplossingen. Zo kan Van Wanrooij Bouw en Ontwikkeling uit Geffen waarschijnlijk met enige vertraging toch aan de slag voor nieuwbouwwijk Heem van Selis in Boxtel. Door drie boerenbedrijven in het plangebied te saneren, ontstaat ruimte voor de bouw van de wijk met in totaal bijna vijfhonderd woningen. De lokale politiek hakt in november een knoop door over de vergunningaanvraag. Dat is drie maanden later dan de bedoeling was, maar volgens Boelhouwer ook het bewijs dat van uitstel geen afstel hoeft te komen.
Het is het vijfde kwartaal op rij dat nieuwbouwwoningen harder in prijs stijgen dan bestaande koopwoningen. Wel is de stijging minder groot dan in het derde kwartaal; toen bereikte de prijsstijging met 16 procent een piek.
Binnen de Europese Unie was alleen in Tsjechië een sterkere stijging van de prijzen van nieuwbouwkoopwoningen te zien dan in Nederland.
Alle koopwoningen bij elkaar werden 9,3 procent duurder in het vierde kwartaal. Hiermee zijn de prijzen in Nederland ruim twee keer zo hard gestegen als gemiddeld in Europa.
Bron:Nu.nl
Volgens Bouwkennis is het tekort aan personeel een belangrijke reden dat de bouwsector de vraag niet aankan. De arbeidsproductiviteit stijgt echter ook, waardoor er nog wel ieder jaar meer woningen gebouwd worden. Door stijgende prijzen voor bouwmaterialen gaan de prijzen van die woningen wel omhoog.
Nieuwe bouwprojecten kunnen door de capaciteitsproblemen zelden meteen van start. Bouwers hebben daardoor een grotere werkvoorraad dan voor de financiële crisis.
Bron: ANP
Als oorzaak van deze faalkosten noemen de bouwbedrijven tijdsdruk. Ze kunnen amper aan de vraag voldoen en kampen met een tekort aan krachten. Er is zo veel werk, zo stelt ABN Amro in het rapport ‘Verspilde moeite’, dat alles snel afgrond moet worden en ‘dat leidt tot fouten’.
Als tweede oorzaak wordt een slechte werkvoorbereiding genoemd, gevolgd door fouten en slecht communicatie door het personeel op de werkplaats. Dat laatste zorgt weer voor een toename van ernstige arbeidsongevallen op de bouwplaats.
Uit een enquête die de bank hield onder producenten van bouwmaterialen, aannemers, adviseurs en installateurs komt naar voren dat bijna vier op de tien ondernemers 5 procent of meer van de omzet kwijt zijn aan het herstellen van fouten.
Als dat wordt doorgetrokken naar de hele sector met een totale jaaromzet van zo’n 100 miljard euro dan komt dat neer op een kostenpost van ongeveer vijf miljard euro.
Onder faalkosten vallen zowel arbeidsuren als materiaal. Om een verkeerd geplaatste deur als voorbeeld te nemen: die moet er weer uit, terug naar de leverancier en dan moet er weer een nieuwe gemaakt of besteld worden en vervolgens weer opnieuw geplaatst. Dat kost tijd én geld.
De ABN stelt dat deze faalkosten hardnekkig blijken. Dat zou komen doordat het bouwproces uit veel stappen bestaat en er veel partijen bij betrokken zijn. De bouw wordt daarnaast gedreven door de kostprijs: het moet dus allemaal niet alleen snel maar ook goedkoop.
Volgens Vereniging Eigen Huis is het aantal gebreken per woning de afgelopen jaren sterk gestegen. In 2017 deden zich gemiddeld 21 gebreken per opgeleverde nieuwbouwwoning voor. In 2012, op het hoogtepunt van de crisis, bleef dit beperkt tot 15 gebreken.